Module 5:
Kandidaat-raadsleden voorbereiden op de raad
Help de kandidaten in het zadel
Nu je bepaald hebt waar jouw politieke partij voor staat, de kandidatenlijst hebt samengesteld, de campagnevoorbereiding in volle gang is, en je een verkiezingsprogramma hebt gemaakt, kun je de kandidaten voorbereiden voor de raad. In deze module geven we bruikbare tips en adviezen, waarmee de kandidaten goed voor hun toekomstige taken kunnen worden klaargestoomd. Zij hebben immers niet alleen in de campagne, maar ook straks in de raad verschillende taken te vervullen en verantwoordelijkheden te nemen. Ook zaken als gedrag komen aan bod. Net als in de voorgaande modules laten we enkele ervaringsdeskundigen aan het woord.
Ervaringsdeskundige in woord en beeld
Mr. dr. Willeke Slingerland is lector van het lectoraat Weerbare Democratie, verbonden aan de Academie Bestuur, Recht en Ruimte van Hogeschool Saxion. In de onderstaande video vertelt zij over netwerkbewustzijn, integriteit en netwerkcorruptie. Ze geeft antwoord op de vraag welke rol netwerken spelen in de lokale politiek. Haar uitgebreide, begrijpelijke uiteenzetting geeft veel verheldering over (en context aan) de complexe werkelijkheid waarin kandidaten voor de raad zich straks zullen gaan begeven.
De raad in de praktijk
Kandidaten voorbereiden op de toekomstige praktijk – vaak in een nieuwe, professionele omgeving met geheel eigen methoden en regels – is niet alleen een essentieel onderdeel van deelname aan de raad; ook binnen de verkiezingscampagne speelt het een rol van betekenis. Zowel tijdens de verkiezingen als erna, wil je dat alle betrokkenen goed in het zadel zitten. In het onderstaande interview vertelt een ervaringsdeskundige over de voorbereiding op het raadswerk.
Dewy Leal
Wethouder (gemeente Emmen)
“Ik ben Dewy Leal, van 2018 tot 2022 gemeenteraadslid voor Wakker Emmen en vanaf 2022 wethouder in de gemeente Emmen.”
Wat moeten kandidaat-raadsleden volgens jou weten en kunnen om mee te doen?
Het is goed om van tevoren een beetje te weten wat je kan verwachten van het raadswerk. Je kunt dan een goede inschatting maken of dit werk bij jou als persoon past, maar ook of het werk past in je dagelijkse leven. Verder vind ik het belangrijk dat je in het openbaar je zegje durft en kan doen en je moet goed kunnen luisteren.
Wat doet jouw partij ter voorbereiding van de kandidaat-raadsleden en wanneer begin je daarmee?
Bij Wakker Emmen zijn we vorig jaar november gestart met het werven van nieuwe leden. We plaatsten een advertentie op Facebook en in een huis-aan-huiskrant. Hierop ontvingen we een aantal reacties en we zijn met iedereen in gesprek gegaan. Naar aanleiding van deze gesprekken hebben we een groep samengesteld die sinds januari als schaduwfractie fungeert. Zo nemen we de kandidaten al vroeg mee in de cyclus van het raadswerk en krijgen zij een goed beeld van wat het raadswerk inhoudt. Daarnaast krijgen wij ook meteen een goed beeld van de kandidaat.
Stelling:
“Na de verkiezingen kunnen mijn kandidaten direct zelfstandig aan de slag als raadslid..”
Oneens. Als nieuw raadslid komt er veel op je af. Je mailbox stroomt vol met e-mails, je krijgt uitnodigingen voor bijeenkomsten en gaat op werkbezoek. Daarin is begeleiding nodig. Indien dit niet goed wordt begeleid, loop je het risico dat een beginnend raadslid ‘door de bomen het bos niet meer ziet’.
Welke eigenschappen heeft een goed raadslid nodig en hoe selecteren jullie daarop?
We vinden het belangrijk dat onze kandidaten enthousiast zijn en tijd en energie willen steken in het raadswerk. Daarnaast moet iemand concessies kunnen doen in het belang van de partij en communicatief vaardig zijn. Door in gesprek te gaan met de kandidaat en vragen te stellen, krijgen we hier een goed beeld van. Daarnaast helpt het om de kandidaten te volgen in de schaduwfractie waardoor we nog een completer beeld van iemand krijgen.
Stelling:
“Raadsleden zijn pas na een paar jaar echt ingewerkt.”
Na een jaar heeft een nieuw raadslid in ieder geval een groot gedeelte van de cyclus meegedraaid.Mijn ervaring is inderdaad dat het wel even duurt voordat ik wist hoe de raadscyclus werkt, wat het zijn van raadslid inhoudt en wat het van je vraagt. Dit kan uiteraard persoonsafhankelijk zijn hoe iemand dit ervaart. Ik zou daarom geen stellig ‘ja’ of ‘nee’ op deze stelling kunnen antwoorden.
Hoe ondersteunen jullie (nieuwe) raadsleden tijdens hun eerste periode?
Ieder nieuw raadslid krijgt een maatje toegewezen waarbij hij of zij terecht kan om bijvoorbeeld mee te sparren, vragen aan te stellen of om hulp te vragen bij het voorbereiden van een commissiestuk. Ook wijzen we de kandidaten op relevante trainingen en de Kandidaten Academie van het Kennispunt Lokale Politieke Partijen om zich persoonlijk te ontwikkelen. Daarvan kunnen wij als lokale politieke partij gebruik maken.
Stelling:
“Een kandidaat-raadslid mag pas op een verkiesbare plaats op de lijst als hij/zij eerst een jaar heeft meegedraaid in de partij.”
Hier ben ik het niet mee eens. Wanneer een kandidaat een goede vertegenwoordiging is voor de partij, mag hij/zij op een verkiesbare plek staan. Ongeacht zijn of haar ervaring. Kwaliteit van (kandidaat-)raadsleden heeft bij onze partij de hoogste prioriteit.
Wat doet de griffie in jouw gemeente om (nieuwe) raadsleden startklaar te maken?
De griffie in Emmen heeft voor nieuwe raadsleden een introductiebijeenkomst georganiseerd. Hierin bracht zij, vergezeld door de burgemeester, de belangrijkste basiszaken over. Daarnaast ontvangen alle raadsleden een informatietas met informatie die je als beginnend raadslid tot je kan nemen.
Stelling:
“Het klaarstomen van een nieuw raadslid is een taak van de griffie en als partij hoef je daar niets aan te doen.”
Dat is niet waar. Als partij heb je er ook belang bij dat een nieuw raadslid goed kan functioneren binnen het raadswerk. Daar heb je als partij ook een verantwoordelijkheid in.
Wat is je beste tip voor andere partijen als het gaat om het klaarstomen van de kandidaat-raadsleden?
Het opzetten van een schaduwfractie bevalt ons erg goed en zou ik als tip willen meegeven aan andere partijen.
Voorbereiden kandidaten voor de gemeenteraad
Een gratis leermodule, bedoeld voor leden van alle politieke partijen
Het Kennispunt Lokale Politieke Partijen heeft een leermodule gemaakt die volledig draait om het voorbereiden van kandidaat-raadsleden op het raadswerk. Het kost veel tijd en oefening om politiek handwerk onder de knie te krijgen. Als partijbestuur geef je daarom permanent aandacht aan het opleiden van kandidaten voor de raad. In het meest gunstige geval maak je het tot een vast onderdeel van je ledenwerving en je promotionele activiteiten. Je kunt er dus niet vroeg genoeg mee beginnen.
Praktische informatie over het raadslidmaatschap
Een lijst van vereisten om toe te kunnen treden tot de gemeenteraad of de Provinciale Staten.
Een overzicht van functies die onverenigbaar zijn met het raadslidmaatschap of Statenlidmaatschap.
Een lijst van verboden handelingen voor raadsleden.
Informatie over integriteit
Toolkit integriteit bestuurders
Praktische informatie over de verschillende aspecten van integriteit voor bestuurders.
Handreiking integriteitstoetsing kandidaten decentrale politieke partijen
Ter ondersteuning van decentrale politieke partijen op het gebied van integriteit bij de werving en selectie van politieke ambtsdragers.
Opleidingen ‘integriteit’ (Nederlandse Vereniging voor Raadsleden)
Diverse opleidingen voor raadsleden over het onderwerp ‘integriteit’.
Module ‘Integriteit en weerbaarheid’
Een leermodule die laat zien hoe je er tijdens het werven en selecteren van kandidaat-raadsleden en -wethouders voor zorgt dat er aandacht is voor integriteit en weerbaarheid.
Weerbaarheidscheck politieke partijen
Het doel van de weerbaarheidscheck is kandidaat-raadsleden en kandidaat-wethouders weerbaar maken voor integriteitsuitdagingen die bij lokale politiek komen kijken.
Handige links voor kandidaat-raadsleden
Goede raad voor kandidaat-raadsleden
Tips en adviezen van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.
Tips en adviezen van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden voor het vormen van een sterke raad.
De tien competenties van een raadslid
Een artikel van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden over competenties van raadsleden.
Lokale PvdA’er neemt raadsleden in spé op sleeptouw
Een artikel van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, dat een manier voor politieke partijen om aspirant-raadsleden klaar te stomen omschrijft.
Opleidingengids van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden
De nieuwe Opleidingengids van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden staat boordevol tips, verhalen en adviezen van raadsleden voor raadsleden.
Trainingen van het Kennispunt Lokale Politieke Partijen
In de workshop Snellezen leer je hoe je meer tekst leest in minder tijd, zonder verlies van begrip.
Training Spreken in het openbaar
In deze training gaan we aan de slag met tips en oefeningen, zodat je met meer vertrouwen in het openbaar en met media spreekt.
Tijdens deze training ga je aan de slag met de communicatiekanalen die bij jouw politieke partij passen. Ook leer je hoe je die vervolgens organiseert.
In deze training van 2,5 uur leer je hoe je gedrag, strategie en tactiek bijdragen aan succesvol onderhandelen.
Training Campagnefilmpje maken
In deze training leer je de basistechniek van het maken van een filmpje met je telefoon of een eenvoudige camera.